پرواز بر مدار آفتاب، کتابی دربارۀ خلبان شهید محمدحسین رئوفی‌فرد به نویسندگی محمد صبری.
محمد در سال ۱۳۷۴ ش، در شهر تربت حیدریه به دنیا آمد. وی در ۱۴۰۰ ش، مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه بیرجند دریافت کرد. از جمله فعالیت‌های او می‌توان به تدوین داستان کوتاه جراحات شیرین (برداشتی از زندگی سردار غلام‌حسین شجاع تقی‌آباد*) و کتاب پرواز بر مدار آفتاب (1402 ش) اشاره کرد.
کتاب پرواز بر مدار آفتاب، به پیشنهاد اندیشکدۀ پادگان ۰۴ بیرجند، با حمایت و پشتیبانی ادارۀ کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان تولید شد. تدوین این کتاب به مدت یک ماه به طول انجامید. گردآوری منابع این اثر با همکاری سرگرد ابراهیم قنبری، مسئول مرکز اسناد و اندیشکدۀ پادگان ۰۴ بیرجند، صورت پذیرفت. نویسنده با مراجعه به این مرکز، به اسناد و اطلاعات مرتبط با شهید رئوفی‌فرد دسترسی یافت و بر اساس آن‌ها اقدام به تألیف کتاب نمود. منابع مورد استفاده شامل: فایل‌های صوتی مصاحبه با دوستان و آشنایان شهید، متن پیاده‌سازی‌شدۀ مصاحبه‌های پیشین با اعضای خانواده، و همچنین مجموعه‌ای از نامه‌ها، تصاویر و یادداشت‌های برجای‌مانده از شهید بوده است.
عنوان کتاب به نوعی مرتبط با موضوع کلی آن است و از سه بخش پرواز، مدار و آفتاب تشکیل شده است. کلمۀ پرواز اشاره مستقیمی دارد به وظیفه و شغل شهید که خلبان هوانیروز ارتش بوده است. کلمۀ آفتاب نیز به دلیل علاقۀ و ارادت وافر شهید به امام حسین(ع) انتخاب شده که به نوعی تداعی کنندۀ روشنایی وجودی امام حسین (ع) است که شهید به آن باور داشت.
به طور کلی عنوان «پرواز بر مدار آفتاب»، بیانگر این مفهوم است که شهید رئوفی‌فرد در طول دوران زندگی و خدمت‌اش بر مدار حقانیت پرواز می‌کرده و ادامه دهندۀ راه امام حسین (ع) و دیگر شهدای راه اسلام بوده است (همو). هدف از تألیف کتاب، آشنایی با زندگی خلبان شهید محمد حسین رئوفی‌فرد است. با توجه به این‌که شهید رئوفی‌فرد، اولین شهید خلبان استان و جزء سه خلبان برتر کشور نیز بوده است، پژوهشی کامل و جامع در خصوص وی انجام نگرفته بود؛ لذا تدوین چنین کتابی که زندگی این شهید را از بدو تولد تا موقع شهادت روایت کند، ضرورت داشت.
کتاب پرواز بر مدار آفتاب دارای پیشگفتار، مقدمه و سه فصل است. پیشگفتار این اثر به قلم سرهنگ پیاده ستاد داریوش کریمی، فرماندۀ مرکز آموزش ۰۴ امام رضا (ع) نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نزاجا)، نگاشته شده است. در ادامه سخنی از نویسنده در خصوص چگونگی مراحل تألیف کتاب آورده شده است. در مقدمه ضمن شرح موضوع، خلاصه‌ای از تاریخچۀ هوانیروز به همراه اطلاعاتی در خصوص پدر و مادر شهید و بالگرد کبری (بالگرد اختصاصی شهید رئوفی‌فرد) آورده شده است (ص ۵-34).
فصل اول کتاب تحت عنوان «پیش از انقلاب» ارائه شده است. در این فصل ابتدا به تولد شهید محمدحسین رئوفی‌فرد، پس از آن به چگونگی تحصیل، کار، زندگی‌اش در دیار سیستان و چگونگی استخدامش در هوانیروز ارتش اشاره شده است (ص ۳۵-59). فصل دوم کتاب با عنوان «هنگامۀ انقلاب» ارائه شده است و ۷ صفحه را شامل می‌شود. در این فصل به پیروزی انقلاب و مشارکت شهید در جنبش‌های انقلاب اشاره شده است (ص۶۰-67).
فصل سوم که مهم‌ترین فصل کتاب است، تحت عنوان «پس از انقلاب» ارائه شده که شامل ۶۲ صفحه است. در این فصل به عملیات‌هایی پرداخته می‌شود که ارگان هوانیروز ارتش برای مقابله با گروهک‌های ضد انقلاب انجام داده و شهید رئوفی‌فرد نیز در آن‌ها حضور داشته است. شهید رئوفی‌فرد در یکی از همین عملیات‌ها که در استان کردستان جریان داشته است، با سانحۀ بالگرد مواجه شده و به درجۀ رفیع شهادت می‌رسد (ص ۶۸-120). بخش ضمائم کتاب ۱۴ صفحه است، شامل اسناد، تصاویر و نامه‌های مربوط به شهید رئوفی‌فرد است (ص ۱۲۱-135).
این اثر برای اولین بار در بهمن ۱۴۰۲ ش، توسط انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در شمارگان ۵۰۰ جلد، در قطع رقعی چاپ شد. لازم به ذکر است که این کتاب در همان سال توسط احمد ایوبی به دو زبان انگلیسی و فرانسه ترجمه شده است.
مآخذ: صبری، محمد، پرواز بر مدار آفتاب (روایت زندگی خلبان شهید سرتیپ دوم محمدحسین رئوفی‌فرد)، تهران: انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۴۰۲ ش؛ همو، مصاحبه با مؤلف، ۰۱ اردیبهشت ۱۴۰۳.